آشنایی با کابل و سیم و استاندار آن

اگر به کارهای الکتریکی علاقه مند هستید اما اطلاعات خاصی در این زمینه ندارید، این مقاله می‌تواند به شما در جهت یادگیری انواع سیم و کابل و تشخیص آن‌ها، کمک زیادی کند. کابل و سیم باهم تفاوت دارند و طبیعتاً کاربردشان نیز با یکدیگر فرق می‌کند؛ اما نکته‌ای که در این میان مهم می‌باشد این است که چگونه کابل‌ها را از یکدیگر تشخیص دهیم؟ مشخصه و کدگذاری سیم و کابل که از یکسری حروف و عدد تشکیل شده است، می‌تواند هنگام استفاده کاربردی باشد. پس بهتر است که شما هم با این مشخصات آشنا شده تا هنگام نیاز، از این اطلاعات استفاده کنید. با ما همراه شوید تا در رابطه با شناختن سیم و کابل بیشتر اطلاعات کسب نمایید.

جنس هادی کابل

به زبان ساده اگر بخواهیم توضیح مختصری در رابطه با هادی بدهیم، باید گفت که هادی همان فلز به کار رفته در سیم و کابل است که جریان را از خودش عبور می‌دهد؛ حال بسته به نوع سیم و کابل شما، جنس هادی نیز متفاوت است. هرچقدر که فلز هادی شما خالص‌تر باشد، جریان الکتریکی بهتر از آن عبور می‌کند. به همین دلیل است که هادی‌های از جنس مس خالص، خیلی بهتر از هادی آلومینیومی عمل می‌کنند؛ البته این روزها به دلیل گران بودن و هزینه‌بر شدن به‌کارگیری مس، از فلزات دیگر و یا مس ناخالص استفاده می‌کنند. اما چگونه می‌شود که بدون شکافتن سیم و کابل، فهمید که هادی به کار رفته در آن از چه جنسی است؟ به روی مشخصات کابل توجه کنید؛ اگر بعد از حرف N یک حرف A نوشته شده بود، نشان دهنده این است که هادی به کار رفته در سیم یا کابل از جنس آلومینیوم است؛ ولی اگر این حرف (یعنی حرف A ( وجود نداشت، باید خدمتتان عرض کنم که هادی این کابل یا سیم به جنس مس می‌باشد. اگر در جایی کابل H به گوشتان خورد، باید بدانید که منظور از آن اصطلاح، این می‌باشد که هر یک از رشته‌های هادی در این کابل، به وسیله کاغذ آغشته به گرافیت یا کاغذ متالیزه، روکش شده‌اند که دارای عایق هستند و همگی آن‌ها در یک غلاف سربی قرار دارند.

تعداد رشته سطح مقطع و رنگ کابل‌ها

برای شناختن یک کابل، علاوه بر دانستن حروف مرتبط با هادی، باید حروف مرتبط با تعداد رشته‌ها، مقطع و نوع مقطع نیز مشخص بگردد؛ منظور از مقطع کابل، همان سطح مقطع بر اساس میلی متر مربع می‌باشد. در کابل‌های فشار ضعیف عایق رشته‌های کابل با رنگ‌های متفاوت مشخص می‌شود؛ ولی در کابل‌های فشار قوی باید در موقع اتصال حتماً دقت شود؛ زیرا رنگ تمامی رشته‌ها یکسان می‌باشد و جای خطا زیاد است. در رابطه با کابل‌های فشار ضعیف سیم آبی همیشه به جای سیم خنثی و سیم زرد و سبز برای محافظت به کار می‌رود.

اعداد روی کابل

از مشخصات دیگری که در رابطه با کابل‌ها باید بدانید این است که اعداد روی آن، نشان دهنده تعداد و سطح مقطع کابل و سیم می‌باشد. برای مشخص کردن یک کابل یا سیم، در قدم اول تعداد رشته و بعد از آن سطح مقطع هادی ذکر می‌شود. نمونه‌ای از سایز کابل‌ها با هادی چند رشته‌ای عبارت‌اند از

۱٫۵*۴، ۲٫۵*۴، ۴*۴، ۶*۴، ۱۰*۴، ۱۶*۴، ۱۰+۲۵*۳، ۱۶+۳۵*۳، ۲۵+۵۰*۳، ۷۰+۱۲۰*۳، ۷۰+۱۵۰*۳، ۹۵+۱۸۰*۳ و ۱۲۰+۲۴۰*۳٫

به طور مثال عبارت ۱۶+۳۵*۳ NYY روی کابل به معنای کابل مسی با عایق و روکش پی وی سی (پرتودور) دارای سه هادی به سطح مقطع 35 میلی‌متر مربع برای فازهای اصلی و یک هادی به سطح مقطع 16 میلیمتر مربع برا نول می‌باشد.

روش استخراج اطلاعات کابل

مشخصات اصلی کابل بر روی بدنه آن‌ها، با استفاده از یکسری حروف که نشان دهنده نوع عایق به کار رفته در کابل می‌باشد و همچنین یک سری اعداد که نشان دهنده تعداد رشته و سطح مقطع هر رشته است، (همراه با حروف اختصاری تعداد رشته و سطح مقطع، در کنار ولتاژ قابل تحمل عایق کابل) نشان داده می‌شود. از این اطلاعات جهت تشخیص نحوه کاربرد کابل‌ها می‌توان استفاده نمود. جهت جلوگیری از بروز اشتباه و برای تشخیص سیم‌های کابل از یکدیگر، عایق سیم‌های هادی را در رنگ‌های متخلف بکار می‌برند که به شرح زیر است:

تعداد سیم های کابل	رنگ عایق سیم‌های کابل بدون سیم ارت	رنگ عایق سیم‌های کابل با سیم ارت
1 سیم	سیاه	——
2 سیم	سیاه-آبی	——
3 سیم	سیاه-آبی-قهوه‌ای	سبز و زرد- آبی – قهوه‌ای
4 سیم	سیاه-آبی-قهوه‌ای-سیاه	سبز و زرد- آبی- قهوه‌ای- سیاه
5 سیم	سیاه-آبی-قهوه‌ای- سیاه-سیاه	سبز و زرد- آبی- قهوه‌ای- سیاه- سیاه
6 سیم و بیشتر	تمامی سیم‌ها سیاه و دارای شماره‌ هستند	سبز و زرد- باقی سیم‌ها سیاه

علائم و مشخصات کابل‌های فشار ضعیف

در استاندارد آلمانی که در ایران هم رایج شده است، ساختمان کابل‌ها را با حروف الفبا می‌شناسند. در این روش:

حرف اول، منظور همان جنس هادی است (NA مربوط به آلومینیوم وN مربوط به هادی با جنس مس)
حرف دوم، می‌خواهد عایق سیم‌ها را مشخص کند (G علامت لاستیک، Y علامت پلاستیک و در صورتی که حرف وجود نداشته باشد، عایق مورد نظر، کاغذی است)
بخش بعد، تعیین کننده نوع غلاف می‌باشد (Y غلاف پلاستیکی، KL غلاف آلومینیومی، K غلاف سربی است)
قسمت بعدی، مشخص کننده نوع زره است (B مشخص کنندۀ سیم‌های فولادی و Gb تعیین کننده سیم فولاد گالوانیزه می‌باشد)
و در قسمت آخر، جنس روپوش خارجی را مشخص می‌کنند که در آن، A تعیین کننده الیاف گیاهی (جوت) می‌باشد.

نوع کاربرد کابل ها و سیم ها

جنس هادی و عایق و نوع کاربرد کابل و سیم را معمولاً با حروف مشخصی که روی روکش خارجی آن نوشته می‌شود، نشان می‌دهند؛ به طوری که هر حرف، معنی خاص خود را دارد. در جدول زیر اطلاعات تعدادی از این حروف را برای شما آورده‌ایم: